Karel, leuk om dit gesprek te doen. Kun je jezelf even kort voorstellen?

Karel Smouter, 49 jaar, Nederlands gereformeerd predikant, getrouwd, vijf kinderen. Ik ben geboren in Breda, opgegroeid in Barendrecht en heb gestudeerd in Apeldoorn. Ik ben eigenlijk vanaf mijn jeugd wel betrokken bij RPF en later ChristenUnie. Ik werd politiek bewust doordat ik mijn moeder bezig zag met de vraag: ‘Wat ga ik stemmen?’. Ze is een oude CDA stemster en ze voelde zich steeds meer aangetrokken tot RPF qua standpunten. Het werd een gespreksonderwerp bij het opgroeien: “Splinterpartijtje, is het dan niet beter om een strategische stem uit te brengen?”. Toen ontdekte ik dat ik vaak vond wat de RPF ook vond, dus zo ben ik daar beland. En nog steeds. Ik heb van de week eens rustig zitten lezen in het ChristenUnie programma en ik zei tegen mijn kinderen: “Het is echt gek. Als ik dit zit te lezen, is het alsof ik het zelf heb geschreven. Terwijl ik er niets mee te maken heb gehad!” Elke keer als ik de stemwijzer invul, komt er ramhard CU uit. Ik ben het niet met alle punten eens, maar het is irritant, de mate waarin je dat terugziet.

Als student probeerde je met vrienden een RPF op te richten, maar zijn jullie ineens politieke cabaret gaan doen! Verrassende wending, vertel ’s..?

Dat klopt, ja. We hebben iedereen uitgenodigd voor een oprichtingsvergadering en leuke politieke gesprekken gehad. Voor de opleiding theologie was ik met dezelfde jongens ergens op pad en werd ons opgedragen een bonte avond te organiseren. Er was ook een politieke spreker aanwezig. Voor de gein besloten we om een paar liedjes te schrijven met politieke thema’s, waarbij we een karikatuur maakten van de toenmalige politieke leiders CDA, RPF, GPV en SGP, over de fusie tussen RPF en GPV en de betuwelijn. Dat sloeg blijkbaar aan, want daarna werden we uitgenodigd voor politieke congressen om op te treden. Best een leuke bijbaan.

Zo klinkt het ook! Wist je toen ook al dat je predikant wilde worden? 

Nee, ik ben mijn studie gaan volgen om idealistisch redenen die dichter bij de politiek liggen dan het predikantschap. De studie is wel op predikantschap gericht, dan ontstaat gaandeweg die interesse. Maar ik heb ook meegedaan aan de selectieprocedure van de politieacademie, bijvoorbeeld.  

Grappig, nu lijk je wel een combinatie te hebben gevonden. Kun je wat meer vertellen over wat je nu doet?

Tot 2018 was ik gemeentepredikant in Wageningen en sinds januari 2019 ben ik krijgsmachtpredikant. Ik krijg door mijn werk een breder en grotere inzicht in wat Defensie doet. Er is veel meer aan krijgshandeling dan ik me als burger bewust ben geweest. De bereidheid en beschikbaarheid om voor andermans conflicten de wereld over te gaan en soms ook onzegbare dingen mee te maken, en soms terug te komen als een totaal andere mens; dat is veel meer realiteit dan ik ooit gedacht had. Onder de groep daklozen zijn veteranen zeer sterk vertegenwoordigd. Zorgmijders, mensen die afgehaakt zijn van de samenleving; daar zitten pijnlijk veel militairen tussen. Je hebt ook een groot component dat mensen er rijper en sterker van worden. Ook dat kan heel indrukwekkend zijn. Ze komen terug als sterkere, robuustere mensen, want als je hier in je gespreid bedje leeft, kan je knap oppervlakkig blijven. Het kan ook dat je meer idealist wordt, meer een wereldverbeteraar.

Indrukwekkend, iets waar we inderdaad niet vaak bij stilstaan. Je bent al jaren lid van de ChristenUnie en ook eerder actief lid geweest, waarom niet alleen stemmen?

Een duidelijke (politieke) drijfveer in heel mijn leven is Genesis 1, waar God ons schept om met hem de wereld te regeren. Je hoeft geen bestuurlijke ambitie te hebben om bestuurlijk geschapen te zijn. Dat we er een potje van hebben gemaakt, zie ik ook. Maar die opdracht heeft Hij nooit van tafel gehaald. Dit is ook echt waarom ik vind dat we bijvoorbeeld een energietransitie nodig hebben en waarom we de macht in de samenleving niet aan de grotere bedrijven over kunnen laten. Ik was vroeger een bewuste stemmer en niet echt bezig met politiek. Maar thema’s die in mijn leven belangrijk zijn, zijn ook thema’s die in de politiek belangrijk zijn. In die volgorde ben ik steeds politiek betrokken geweest. Door lid te zijn steun ik de organisatie en word ik actiever geïnformeerd over wat er speelt. Er gaat gewoon een informatiestroom jouw kant op. Het heeft ook zin op het niveau van je netwerk. En dat is ook allemaal voordat je een formele stoel hebt. Ik ben in kleine druppeltjes actief lid geweest: als lijstduwer Wageningen, het bijwonen van ledenvergaderingen, bestuursvergaderingen, ga zo maar door. Maar ik heb er nog nooit eerder structureel aan bijgedragen. 

Mooi dat je nu wel structureel betrokken bent bij ons! Welk thema houdt jou het meest bezig?

Duurzaamheid is voor mij een belangrijke. Duurzaamheid slaat op het milieu, maar ook bijvoorbeeld op de graaiende bedrijven versus een fatsoenlijke samenleving maken. Het gaat ook over slavernij en over de bijen. De milieu-kant, de stoffen die we gebruiken in de landbouw, die kunnen het einde van het leven betekenen als het zo doorgaat. Duurzaamheid is breder dan hoe lang gaat een trein mee, maar daar begint het wel. Ik ervaar die toeslagen-affaire ook als duurzaamheid: als overheid verspil je zo snel je vertrouwen. Op deze route ben je heel snel bij een onbestuurbaar land. Op lokaal niveau zie ik het ook. De menselijke maat verdwijnt in de omgang van de overheid met de burger. De overheid kiest voor procedures, websites, verantwoording afleggen en reguleren. Een burger, die kan het misschien niet eens lezen. Daar ligt zo’n machtsverschil. Wij hebben het zelf ook meegemaakt en geluk gehad om allerlei redenen, maar overkomt dit een bijstandsmoeder - dat zou niet meer goed komen. Wij hadden dat bedrag niet horen te krijgen, maar de overheid heeft de plicht om een bedrag in één klap op te eisen mét een boete erop. Van het een op andere moment ligt er een eindrekening. Je maakt zo het leven van de onderste laag blijvend onveilig. Elke dag kan het einde van je normale Hollandse leven zijn en zo veranderen dat de beslissingen voor je genomen worden. Dat komt omdat we bang zijn voor fraude en veel compromissen getroffen hebben. Het komt nu op de agenda door de toeslagen-affaire, maar CU is de eerste die pleit voor een dramatische versimpeling van heel het belastingstelsel. Een andere vorm van duurzaamheid is de energie-omslag. Ook belangrijk omdat we nu afhankelijk zijn van import en materialen uit landen waar we eigenlijk niet afhankelijk van willen zijn. Als we met zonnepanelen en windenergie lokaal opwekken, verdwijnen veel internationale conflicten en zorgen we ook voor lokale werkgelegenheid. 

Wat valt je op aan Breda?

Meerdere dingen, bijvoorbeeld het verkeer. Ik heb het gevoel dat het hier onveilig is ingericht en ik zie hier meer ongevallen gebeuren. Dat is iets waarvoor ik me wil inzetten en wat me opvalt. Het bourgondische leven valt me ook op. Ik heb er geen last van dat de terrasjes dicht zijn, maar ik zie en voel hoe belangrijk dat voor Breda is. 

Wat hoop je voor onze stad?

Toch wat meer verbinding. Ik zie toch wel een paar kloven in de stad: aan de ene kant zit er iets adellijk, iets van Oranje. Aan de andere kant toch ook wel een hoop mensen die zich niet eens echt betrokken voelen bij Breda, laat staan dat ze zich thuis voelen bij die cultuur. Die lijntjes daartussen zijn er niet. Het is een sterk contrast. Ik heb bijvoorbeeld nog nooit een plaats gezien waar ze zoveel tweedehands spullen aanbieden. Dat hier zoveel vraag naar is... Randje armoede?

Waarom vind jij dat Breda een ChristenUnie nodig heeft? 

Ik ervaar het bestuurlijk nogal als een door de middenstand geregeerde stad, een door ondernemers gestuurde stad. Daarbij heb ik de indruk dat ze een flink deel van Breda over het hoofd zien. Ik vind links zijn er niet het antwoord op, want dat klinkt als meer uitkeringen, meer koffie drinken. Het maken van verbinding, laten meedoen van die groep, zoeken wat daar aan talenten zit, dat vind ik belangrijk. Dat gaan de bedrijven niet doen en links ook niet. Zo’n talentencentrum in de Hoge Vucht, daar sta ik achter en dat zou veel dieper in de organisatie moeten zitten. 

Daarmee kunnen wij alleen maar instemmen. Bedankt voor dit mooie en inspirerende gesprek, Karel! 

Wilt u ook meehelpen aan de opbouw van een bruisende, lokale afdeling in Breda? Incidenteel of structureel? Er is nog genoeg te doen en alle hulp is welkom! Binnenkort kunnen onze leden ook solliciteren op de vacature lijsttrekker, kandidaat burgerlid en medewerkers voor de fractie. Heeft u interesse of misschien iemand uit uw omgeving? Neem dan zeker contact met ons op!